“Ik heb kanker.”

Deze woorden zeg ik, terwijl ik op een massagetafel zit in Thaise sferen met alleen een slipje aan. Ik heb het koud. Mijn huid is gevoeliger voor temperatuur wisselingen en tocht. Nu meer dan ooit. Rik ligt allang gestrekt. Klaar om, zoals hij dat smakelijk kan zeggen, “te grazen genomen te worden”. Het is de avond voor de begrafenis van mijn schoonmoeder Jannie. Wij verblijven twee nachten in Doetinchem waar zij geboren en straks begraven wordt. Wij zijn hier samen en éénsgezind om afscheid van haar te nemen zoals zij dat gewild heeft.  De dagen rondom haar sterven en de voorbereiding van haar begrafenis lijken in mijn spieren, mijn weefsel en in mijn botten te zitten. Ik heb mij in moeten spannen om niet geconfronteerd te worden met mijn eigen begrafenis, mijn eigen sterfelijkheid. Dat  heeft zich vastgezet in  mij schouders. Doen alsof ik geen ziekte heb. De vakantie in Schotland lijkt heel ver weggezakt te zijn terwijl wij net een week terug zijn.

Rik en ik hadden samen besloten om, na het avondeten, ons te laten masseren bij een Thaise massagesalon. Ik had van tevoren niets gezegd over mijn ziekte. Ik vond het niet relevant.

Maar nu ik hier lig, probeer ik uit te leggen waarom ze mijn arm met de uitstekende PICC-lijn niet mag masseren. Ik leg uit dat ik sowieso een onsppaningsmassage wil. Voor mij betekent dat zacht masseren. Altijd al zo geweest. Hard masseren en ontspannen gaan bij mij niet samen. Rik en ik laten ons graag masseren bij de Thaise of Chinese massagesalons. Als wij een dagje, weekendje of langer weggaan dan combineren wij dat ter plaatse met een spontaan bezoek aan een massagesalon. Wij hebben er inmiddels aardig wat bezocht, ook in het buitenland. Bij iedere salon geef ik vooraf instructies: graag zacht masseren, ik zeg wel wanneer het harder kan.

Nu dus ook hier. Echter de PICC-lijn moet wel even toegelicht worden. Dat doe ik altijd door open en eerlijk te vertellen dat ik kanker heb. Geen punt. Vanwege het gebrekkig Nederlands van mijn masseuse vond ik het handig om direct maar duidelijk te zijn. Ik voegde er wederom aan toe dat ik zacht gemasseerd wil worden en dat ik vaker gemasseerd ben geweest.

De masseuse, ik schat in half dertig, kijkt even verschrikt en zegt dat ik maar moet zeggen of het te hard is. Ze begint vervolgens in wat als een Thaise taal inschat, snel en opgewonden tempo met haar collega te praten. Deze was inmiddels Rik aan het masseren is. Ik vermoed om te overleggen. Ze begon bij mijn benen en mijn voeten en ik bevestigde de druk: perfect!

Af en toe zei ik: dat is te hard. Zij verminderde dan de druk. Ik vond het heerlijk, beter dan de meesten. Dat hardhandig toe te takelen hoeft niet van mij.  Na een uur waren we klaar en als in een roes kleedden we ons aan. Bij de receptie wachtten ons vier vrouwen op en, in de gang, ernaartoe stonden er nog twee. Het was ook al 22:00 uur. Sluitingstijd. Wij waren hondsmoe van de afgelopen dagen en vol van wat er de volgende dag ons te wachten staat.

Voordat wij wat konden zeggen begon één van de vrouwen mij vermanend en luid toe te spreken. 

“Als je kanker hebt, dan masseren wij niet. Dit is je laatste keer hier.”

Voordat mijn hersenen haar woorden kunnen registreren vervolgt zij met:
“Het is besmettelijk. Dat is voor ons stressvol.”

Ik weet niet of zij bedoelt dat zij besmet worden of dat ze bang zijn mij nog meer te besmetten. Mijn masseuse vult aan:

“Ik heb stress van harder en zachter!”

Hun woorden komen nu scherp en pijnlijk binnen. Ik kon zelf niet op woorden komen. Moe en in shock hoor ik haar praten en voor het eerst sinds mijn diagnose voel ik
Schaamte dat ik gezien word als mijn ziekte,
dat zij mij zo respectloos aanspreekt,
dat zij mij openlijk terechtwijst in het bijzijn van  vier vrouwen en
dat ik daar als een klein meisje sta en niet weet te reageren.
Kwetsbaar en naakt.  
Hulpeloos zoekend naar tactvolle, rationele woorden.
Schuld dat ik ze dit aandoe.
Eenzaam omdat deze vrouwen geen enkele blijk van compassie, medeleven, zusterschap toonden,
dat zij geen enkel idee hebben van wat voor strijd ik aan het voeren ben en in welke situatie ik op dat moment zit met het sterven van Jannie.
Alleen omdat Rik roerloos naast mij staat en niets zegt. Niet voor zijn vrouw opkomt. Ik heb nodig dat er iemand voor mij opkomt. Tegelijkertijd weet ik dat Rik altijd secundair reageer. Ik ben degene die scherp, ad rem en primair reageert. Vandaag niet.

Ik hoor mijzelf  heel rustig en dissocieerd zeggen:
Dat begrijp ik wel maar dat doe ik altijd bij massagesalons. Ik ken mijn lijf en ik ga niets doen om mijzelf en jullie in gevaar te brengen. Wij bezoeken heel vaak een Aziatisch massagesalon en ik wil altijd zacht gemasseerd worden.  Ik heb nu alleen kanker in mijn longen en ik ben eerder gemasseerd geweest.

Ik ben mij dus aan verantwoorden en aan het veronschuldigen.

“Ja maar dit is uw laatste keer. Wij doen dit niet!”

Vier vrouwen kijken mij aan, maar zien mij niet. Streng en overtuigd van hun eigen betoog. Heel even dacht ik: spreken ze mij zo aan omdat ik zelf Aziatisch ben? Hadden ze mij met meer respect behandeld als ik een witte vrouw was? Was hun toon anders geweest?

Wij lopen als twee kinderen die net straf hebben gekregen, naar de auto. In de hotelkamer praten we er nauwelijks nog over. Misschien omdat we ons schamen om ons inadequate reacties. Ik heb er een vieze smaak van in mijn mond. Ik ben eigenlijk ook wel pissed dat Rik niets deed.

Ik ga toch googlen of massage ervoor kan zorgen dat de kanker zich nog meer verspreid. Nee dus. He, gelukkig!

Waarom werd ik nadat ik mijn masseuse heb verteld dat ik kanker heb toch gemasseerd om vervolgens verwijtend aangesproken te worden dat zij mij niet hadden mogen masseren? Alsof ik haar geen keus gaf en zij de massage onder dwang heeft gedaan. Waarom mij masseren terwijl zij stress voelt? Deze stress draag ze dus op mijn lijf over.

Waarom niet direct het volgende zeggen:

“Mevrouw het spijt me maar ik voel mij te onzeker en onvoldoende deskundig om u de massage te geven die bij u past. Ik ga het niet doen. Het is ook ons beleid om klanten die kanker hebben niet te masseren omdat wij ze geen schade willen aanbrengen. Mijn collega en ik zijn geen specialisten” 

Dat had ik volkomen logisch gevonden. Ik had haar bedankt voor haar eerlijkheid en wij hadden ons dan aangekleed, weliswaar teleurgesteld, en waren weer vertrokken. Maar mij masseren en dan met vier vrouw sterk mij op het matje roepen en als een kind mij op mijn kop geven?! Dat voelt onmenselijk, discriminerend, stigmatiserend, intimiderend… Zij hadden het dan ook alleen over hoe zij het hebben ervaren en wat het met hen doet en geen moment zich verplaatst in mij als klant. Ik werd neergezet als iemand die je niet aan mag raken, een onaanraakbare. Dat zal wel niet zo bedoeld zijn, maar dat is wel wat er in dat moment gebeurde en hoe ik het heb ervaren.

De volgende ochtend aan het ontbijt vertellen wij aan mijn schoonzus en schoonbroer wat er de avond ervoor is gebeurt. Zij konden hun oren niet geloven en wilden er direct heen rijden om te vertellen wat zij ervan vinden. Wederom zijn wij uitgesteld verbouwereerd om dit incident. Een soortgelijke situatie had ik bij mijn kapper die mijn haar niet wilde kleuren omdat het nog te kort was na mijn laatste chemo. Zij redeneerde vanuit mijn belang. Ik had zelf al zo een vermoeden dat het niet handig was om mijn haar te verfen en vond het volkomen logisch en verantwoord om haar advies op te volgen. In tegenstelling tot de massagesalon, heeft zij niet eerst mijn haar geverfd om dan vervolgens te vertellen hoe slecht dat wel niet was voor mij en dat ik dat nooit meer moet doen.  

Als je al niet voldoende last hebt van je ziekte en de slechte vooruitzichten, word je nog eens als een onreine behandeld. Ik denk ook dat zij met hun optreden dachten zichzelf in te dekken tegen eventuele schade. Ik weet het overigens niet en zal het ook nooit echt weten. Naar is het wel. Natuurlijk weet ik dat ik geen reden heb om mij te schamen om mijzelf te stigmatiseren. Dat zij dat doen heeft te maken met hun eigen onkunde. Ik heb alle reden om boos te zijn. Dat levert alleen zo weinig op.  

Rik heeft een schriftelijke klacht ingediend bij het salon en wederom werd er gereageerd met geringe empathie. Het had ze gesierd met mij te bellen en persoonlijk erover te praten. 

Volgende keer naar een specialistisch massagesalon.