7. Archetypen – Storytelling karakters

‘Archetype’ vindt zijn oorsprong in het Oudgrieks. 
‘Arche’, betekent ‘origineel of oud’.
‘Type’ betekent  ‘patroon, model of type’.

Gecombineerd betekent het “oerpatroon”.
Archetype zijn universele, psychologische rollen-, oerpatronen.

Waar komen archetyoen vandaan

Carl Gustav Jung, de grondlegger van de analytische psychologie,  bracht alle verhalen ter wereld terug tot scenario’s met twaalf basiskarakters, die hij archetypen noemde. Het zijn tijdloze en universele beelden of thema’s, die volgens Jung in het ‘collectief onbewuste’ van de mensheid zitten. DUs ook in jouw onderbewustzijn.

Jung maakte een indeling op basis van vier centrale basisbehoeften die je op twee assen kunt plaatsen. Op de ene as staan stabiliteit en controle (veiligheid) versus uitdaging en ontwikkeling (avontuur). En op de andere as staan de verbinding met anderen (samen) versus onafhankelijkheid en zelfexpressie (uniek).

Het zijn de meest fundamentele behoeften waar we allemaal een balans tussen zoeken.

Rol van archetypen in je verhaal

In je professionele verhaal is het de vraag welk oerpatroon overheerst. Ben je de held? De verzorger? Het onbevangen kind?

Voorbeeld (bron Mieke Bouma)
“Verandering begint met de vraag: waar verlang je naar? Zo’n archetype is een psychische energie die je wakker kunt maken. En soms helpt het al als je de fysieke energie ervan voelt. 
Onderzoek maar eens welke in jouw leven een dominante rol spelen en welke meer aandacht nodig hebben. Het gaat daarbij altijd om vernieuwen, loslaten en balans herstellen als kernbewegingen om van je lot een betekenisvol
plot te maken. Als je er serieus mee aan de slag gaat, dan maak je nieuwe energie in jezelf wakker. “

Laten we maar gaan kijken wat ze betekenen. Druk maar op de rechterpijl om steeds naar een archetype te gaan.

1. Onbevangen kind

Naïef, traditionalistisch, dromer, romanticus, utopist, mysticus, verwonderaar, onschuldige.

Kerngedachte: naar het paradijs op aarde gaan.

Kernwoord: veiligheid.

Valkuil: naïviteit en geen verantwoordelijkheid willen nemen.

Storyline: op reis gaan en weer terug keren. Een verhaal van optimisme, hoop en basisvertrouwen. Lukt het om het pardijs te vinden?

Doel: gelukkig zijn

Angst: gestraft worden voor iets verkeerds

Voorbeelden: Ilse de Lange, Sneeuwwitje, Alice in Wonderland, Pippie Langkous en Forrest Gump

2. De Gewone Mens

Realist, buurmeisje, veerkracht, realisme, overlevingsstrategie. Zorgt voor uithoudingsvermogen en realiteitszin.

Kerngedachte: iedereen is gelijk.

Kernwoord: erbij horen.

Valkuil: Slachtofferschap. 

Storyline: In een situatie van moeilijkheden, gebrek en gemis zal het het lukken gezien, erkend en geliefd te worden?

Doel: Erbij horen.

Angst: om buitengesloten te worden of om zich te onderscheiden van de menigte.

Voorbeelden: Jane Eyre, Aladdin en de wonderlamp, Slum Dog Millionaire, Het meisje met de zwavelstokjes, De Onderwaterzwemmer, Hans en Grietje, Ali B.

3. De Held

Krijger, redder, superheld, soldaat, drakendoder, winnaar, teamplayer. Wil winnen en de beste zijn.

Kerngedachte – waar een wil is, is een weg.

Kernwoord – meesterschap.

Valkuil: Alles als een competitie zien.

Storyline: Alles in staat stellen om de monsters, draken te verslaan. Zal het lukken om te winnen of om te strijden voor de goede zaak?

Doel: Deskundig meesterschap die de wereld verbetert.

Angst: zwakte tonen, kwetsbaarheid.

Voorbeelden: Superman, Heracles, David en Goliath, Harry Potter, Napoleon, Luke Skywalker.

4. De Verzorger

De heilige, altruïst, ouder, helper, supporter, de moeder.  Zorgt voor anderen en is empathisch.

Kerngedachte: houd van de ander als van jezelf.

Kernwoord: dienstbaarheid.

Valkuil: jezelf wegcijferen.

Storyline: opkomen voor het welzijn van mensen en daarmee het welzijn van de wereld. Lukt het voor anderen te zorgen zonder over je grenzen heen te gaan? Kan je goed voor jezelf zorgen? Je loopt het risico anderen te betuttelen en te claimen.

Doel: anderen helpen.

Angst: egoïsme en ondankbaarheid.

Voorbeelden: Florence Nightingale, Lady Di, Moeder Theresa, Mary Poppins, 

5. Avonturier

Gelukzoeker, vrijbuiter, autonomie, grensverleggend.  Is altijd op zoek naar iets nieuws, anders, beters.

Kerngedachte: geen kooi om mij heen bouwen

Kernwoord: vrijheid

Valkuil: rusteloosheid.

Storyline: een oude situatie achterlaten en op reis gaan op zoek naar het geluk of de schat. Lukt het mij om onafhankelijk te blijven en het geluk in mijzelf te vinden?

Verlangen: de vrijheid om te ontdekken wie ik ben, de wijde wereld in.

Doel: een beter, authentieker en bevredigender leven ervaren.

Grootste angst: bekneld raken, conformiteit en innerlijke leegte.

Strategie: reizen, nieuwe dingen zoeken en beleven, aan verveling ontsnappen.

Voorbeelden:  Thelma and Louise, Into the Wild, De Alchemist, Floortje Dessing, Richard Attenborough, André Kuipers

6. De Rebel

Revolutionair, provocateur, tegendraads, confronterend.  Wil alles veranderen is het nergens mee eens. Streeft naar de metamorfose. Hij is bereid zichzelf in de  strijd te gooien, ook al moet hij dat met de dood bekopen.

Kerngedachte: regels zijn er om gebroken te worden.

Kernwoord: bevrijden.

Valkuil: destructie, disruptie.

Storyline: je ondergaat al of niet vrijwillig het proces van loslaten van bezittingen, gewoontes, relaties met als doel verandering te bewerkstelligen. Dat kan goed of slecht aflopen. Zal het je lukken de transformatie in gang te zetten?

Doel: omverwerpen wat niet werkt.

Angst: machteloos of ineffectief zijn.

Strategie: verstoren, vernietigen of choqueren.

Zwakte: oversteken naar de duistere kant, misdaad

Voorbeelden:  Richard Branson, Malcom X, Geert Wilders, Prem Radhakishun, Greta Thunberg maar ook IS-strijders

7. De Minnaar

Partner, vriend, passie, extase, overgave, obsessief verlangen. Wil zich ten diepste verbinden en het hart openstellen voor de ander. Laat toewijding en passie zien en is als de dood de liefde te verliezen.

Kerngedachte: jij bent de enige voor mij

Kernwoord: intimiteit

Valkuil:  verslaving aan liefde, seks en genot. En geen nee kunnen zeggen.

Storyline: twee geliefden willen bij elkaar zijn maar externe factoren belemmeren dat. Lukt het om samen te smelten met het begeerde?
Doel: een relatie hebben met mensen waar je van houdt.
Angst: elleen zijn, een muurbloem worden, ongewenst zijn, onbemind zijn.
Voorbeelden: Romeo & Juliet, Titanic, Wuthering Heights

8. De Schepper

Kunstenaar, uitvinder, vernieuwer, muzikant, schrijver of dromer.

Kerngedachte: wat ik maak moet van blijvende waarde zijn

Kernwoord: creatie

Storyline: wil iets nieuws scheppen, eigen visie tot uitdrukking brengen. Lukt het om iets van blijvende waarde te creëren ?

Verlangen: vrijheid, artiestieke controle en vaardigheden.

Doel: een visie realiseren.

Grootste angst: niets van waarde maken of achterlaten, conformeren.

Strategie: anderen motiveren en inspireren tot innovatie.

Voorbeelden:  Herman Brood, Anton Heyboer, Elisabeth Gilbert, Maya Angelou, 

9. De Nar

Dwaas, trickster, bedrieger, grapjas, komiek, clown.

Kerngedachte: je leeft maar één keer

Kernwoord: plezier

Storyline: het leven draaglijk maken door alles lichter te maken, niet al te serieus nemen, jezelf niet al te serieus nemen. Om jezelf kunnen lachen. Lukt het om tegenslagen weg te lachen en in het moment te blijven?

Verlangen: leven in het moment met vreugde en genot.

Doel: van het leven genieten en anderen aanmoedigen om dat te doen

Grootste angst: vervelen of anderen vervelen.

Strategie: verlichting, beweging en onthechting brengen door humor en geestkracht.

Voorbeelden:  Brigitte Kaandorp, Robin Williams, Roué Verveer, Trump

10. De Wijze

Deskundige, geleerde, detective, adviseur, denker, filosoof, academicus, onderzoeker, planner, professional, mentor, leraar

Kerngedachte: the truth will set you free.

Kernwoord: kennis.

Storyline: altijd op zoek gaan naar de waarheid, naar meer kennis en inzichten. De wereld proberen te begrijpen. Lukt het om alles te weten te komen of om de waarheid te onthullen?

Verlangen: de waarheid vinden.

Doel: intelligentie en analyse gebruiken om de wereld te begrijpen.

Grootste angst: beduveld worden, misleid worden – of onwetendheid.

Strategie: het zoeken naar informatie en kennis; zelfreflectie en het begrijpen van denkprocessen.

Voorbeelden:  Gandalf, Perkamentus, Gandhi, Krishnamurti, Joost Zwagerman

11. De Magier

Ziener, katalysator, uitvinder, charismatisch leider, sjamaan, genezer, medicijnman.

Kerngedachte: I make things happen.

Kernwoord: power.

Storyline: de magiër is een grote revolutionair. Zoekt naar spirituele kracht en invloed. Hij regenereert en vernieuwt niet alleen voor zichzelf, maar ook voor anderen. Hij groeit en transformeert voortdurend. Zal het altijd lukken dingen te laten gebeuren?

Verlangen: het begrijpen van de fundamentele wetten van het universum.

Doel: dromen waarmaken.

Grootste angst: negatieve gevolgen van eigen ingezette gebeurtenissen.

Strategie: een visie ontwikkelen en ernaar leven.

Voorbeelden:  Disney, Apple, Harry Potter

12. De Heerser

De baas, leider, aristocraat, koningin, koningin, politicus, rolmodel, manager of administrateur.

Kerngedachte: het enige wat telt is controle.

Kernwoord: controle.

Storyline: De heerser richt zich op macht en succes. Alles draait bij hem of haar om kwaliteit, structuur en controle. Ze bepalen graag de standaard in beleid en procedures en ze staan graag in de spotlights. Zij hebben graag gelijk. Lukt het om orde in chaos te scheppen?

Verlangen: controle.

Doel: een welvarend, succesvol gezin of gemeenschap creëren.

Grootste angst: chaos, omvergeworpen worden.

Strategie: verantwoordelijkheid en leiderschap.

Voorbeelden:  Napolean, Thatcher , Merkel, Rutte

Opdracht

 

  1. Welke archetype overheerst bij jou?
  2. Of, zit je in een transitie tussen twee archtypen in?
  3. Verlang in de schoenen te stappen van een archetype? 
  4. Welke doelen en verlangens horen daarbij?
  5. Kan je ze concreet maken? 
  6. Welke van de 5 typen SSS verhalen passen hierbij?

 

Translate »
Wat onze klanten zeggen
21 beoordelingen